Ngày càng nhiều du học sinh muốn gắn bó lâu dài với nước Đức
Một khảo sát quy mô lớn do Cơ quan Trao đổi Hàn lâm Đức (DAAD) công bố cuối tháng 7 cho thấy, hơn 64% trong số 20.000 sinh viên quốc tế có kế hoạch ở lại Đức làm việc sau khi hoàn thành chương trình học. Con số này đặc biệt cao ở các nhóm ngành Kinh tế, Kỹ thuật và Khoa học máy tính.
Chủ tịch DAAD, ông Joybrato Mukherjee, nhận định đây là tín hiệu tích cực, cho thấy những người từng trải qua môi trường học tập tại Đức đều mong muốn đóng góp vào sự phát triển lâu dài của quốc gia này.
Theo số liệu của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), tỷ lệ sinh viên nước ngoài vẫn ở lại Đức sau 10 năm kể từ khi đặt chân đến đây đạt 46% — mức cao nhất thế giới. Một trong những nguyên nhân quan trọng là thị trường lao động Đức đang thiếu hụt nhân sự trầm trọng do dân số già hóa. Viện Kinh tế Đức dự báo, vào năm 2028, nước này có thể thiếu tới 768.000 lao động lành nghề.
DAAD từng chỉ ra, nếu 40% du học sinh quốc tế quyết định làm việc tại Đức sau tốt nghiệp, thì chỉ trong vòng ba năm, số thuế và đóng góp an sinh mà họ tạo ra sẽ đủ để bù đắp toàn bộ chi phí đào tạo. Nếu tỷ lệ này được duy trì ổn định, nhóm lao động có nguồn gốc du học sẽ mang lại khoảng 15,5 tỷ euro mỗi năm cho nền kinh tế.
Vì sao du học sinh chọn Đức?
Kết quả khảo sát cho thấy, có ba lý do hàng đầu khiến sinh viên quốc tế chọn Đức: chi phí học tập hợp lý, cơ hội nghề nghiệp hấp dẫn và sự phong phú của các chương trình đào tạo bằng tiếng Anh. Tuy nhiên, họ cũng mong muốn nhận được thêm hỗ trợ về tư vấn nghề nghiệp, đào tạo ngôn ngữ và kết nối với các doanh nghiệp.
Shettima Ali – đồng sáng lập startup xTID chuyên xác thực bằng cấp cho ứng viên quốc tế – chia sẻ rằng rào cản lớn nhất đối với nhiều sinh viên nước ngoài là tiếng Đức. Bên cạnh đó, thủ tục hành chính như đăng ký kinh doanh, xin giấy phép hay kê khai thuế khá phức tạp. Bản thân Ali đã phải dựa vào ứng dụng dịch, các trung tâm khởi nghiệp và chuyên gia pháp lý để giải quyết những khâu này.
Nhằm cải thiện tình hình, DAAD triển khai “Sáng kiến chuyên gia quốc tế” tại hơn 100 trường đại học, cung cấp các dịch vụ tư vấn nghề nghiệp, khóa huấn luyện, cơ hội thực tập và đào tạo ngôn ngữ. Chương trình này được Chính phủ Đức tài trợ khoảng 120 triệu euro, kéo dài đến năm 2028.
Du học sinh Việt Nam và xu hướng học nghề
Riêng với Việt Nam, số liệu cho thấy khoảng 4.000 bạn trẻ sang Đức học nghề trong năm ngoái, chiếm tới 80% tổng số du học sinh Việt tại đây. Phần lớn đến từ các tỉnh miền Trung.
Số lượng sinh viên quốc tế tại Đức đã tăng đều đặn trong thập kỷ qua, với mức tăng 55,7% so với năm học 2013–2014, đạt hơn 400.000 người. Các ngành học phổ biến nhất gồm Kỹ thuật (chiếm hơn 31%), Luật, Kinh tế và Khoa học xã hội.
Một lợi thế lớn là hầu hết các trường đại học Đức miễn học phí, sinh viên chỉ cần đóng phí hành chính khoảng 150–250 euro/năm. Chi phí sinh hoạt trung bình khoảng 930 euro/tháng, thấp hơn đáng kể so với Anh hay Mỹ. Sau khi tốt nghiệp, sinh viên quốc tế có thể xin gia hạn lưu trú để tìm việc trong thời gian tối đa 18 tháng.